Vlaamse cultuurprijs architectuur naar André Loeckx

De Vlaamse Cultuurprijzen 2020, de Ultimas, zijn uitgereikt op 18 mei 2021. De Ultima Architectuur ging naar André Loeckx. Hij heeft een fundamentele rol gespeeld voor het huidige bloeiende architectuurklimaat in Vlaanderen en Brussel, o.a. als hoogleraar aan de KU Leuven, als architectuurcriticus en als voorvechter van stadvernieuwing. Evelien Pieters van AR-TUR maakte deel uit van de vakjury.

Motivatie van de jury

André Loeckx (°1949) is een veelzijdig ingenieur architect die, vaak vanuit de schaduw, een fundamentele rol heeft gespeeld voor het huidige bloeiende architectuurklimaat in Vlaanderen en Brussel. Zijn loopbaan kenmerkt zich door een diep en verregaand maatschappelijk engagement. Als hoogleraar aan het Departement Architectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening van de KU Leuven, was hij jarenlang één van de drijvende krachten van het architectuuronderwijs. Hij legde een fundamenteel geëngageerde basis onder tientallen generaties studenten.

André Loeckx is een levend voorbeeld van het belang van project- en architectuurkritiek als basis voor ruimtelijke kwaliteit. Hij zette zich in voor de oprichting van het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) en was een pleitbezorger van het Stedenbeleid, onder meer via het in 2003 gepubliceerde Witboek Stedenbeleid. Hij gaf richting aan de condities voor kwaliteitsvolle architectuur, publieke ruimte en stadsontwerp zowel beleidsmatig, cultureel als onderzoekmatig. Hij gaf mee vorm aan de evolutie van het opdrachtgeverschap, waarbinnen veel van de kwalitatieve architectuurproductie kon ontstaan. Achter de schermen wist hij, met overtuiging en enthousiasme, steeds vanuit een kritische of atypische blik, vele tussenmuren te slopen en ten gepaste tijde beleidsmakers te adviseren en te stimuleren.

Als voorvechter van de stadsvernieuwing in Vlaanderen en Brussel zette hij zich in om het stedelijk project als ‘inzet, opzet en voorzet’ van de architectuur te beschouwen. Met zijn immer kritische maar constructieve blik ondersteunde hij lokale besturen, bewonersgroepen en ontwerpers. Zijn scherpe analyse van de site, de stakeholders en het programma droegen bij om het project op te laden en verder te doen evolueren. Niet wars van een atypische blik, gaf hij mee positie aan ontwerp als een vorm van toekomstgericht onderzoek. Hij inspireerde en daagde opdrachtgevers, ontwerpers én gebruikers uit om altijd meer uit projecten te halen.

André Loeckx zette zijn kennis en expertise ook buiten de landsgrenzen in en leidde diverse internationale projecten op het vlak van capacity building voor de EU en de UN-Habitat (United Nations Human Settlements Programme). Hij publiceerde ook veelvuldig op internationaal niveau. In al deze posities pleitte hij voor de kracht van het ontwerpend onderzoek, en toonde hij een onafgebroken inzet voor de maatschappelijke meerwaarde van een integrale en inclusieve ontwerpbenadering. Een bepalende stem en kracht in het discours over architectuur en stad.

Jury

Marc Dubois (voorzitter)
Tim Vekemans
Peter Swinnen
Oana Bogdan
Evelien Pieters
Luc Eeckhout
Sofie De Caigny
Veronique Patteeuw
Joachim Declerck

Ultimas

MOOOV, onze partner in de Warande, ontving de Ultima voor Cultureel Ondernemerschap.

Bekijk ook de andere laureaten via ultimas.be.