CAHIER #9 Wijkmotor. Drijvende kracht voor verduurzaming van (sociale) woonwijken.
CAHIER #9 Wijkmotor bevat het verslag van het Kempenlab Wijkrenovatie, over de zoektocht naar een integrale aanpak van sociale woonwijken met erfgoedwaarde.
- Je kunt het cahier en de omslag gratis downloaden als pdf:
- Een gedrukt exemplaar kost 5 euro (excl. verzendkosten):
Veel sociale woonwijken die gebouwd werden in de vorige eeuw zijn aan een verduurzaming toe. De meeste woningen voldoen niet meer aan de hedendaagse comforteisen en zijn onvoldoende geïsoleerd. Ook uitdagingen zoals veranderingen in demografische samenstelling, de energietransitie en het onderhoud van het openbaar domein gaan niet voorbij aan deze wijken. De renovatie van sociale woonwijken is bovendien afhankelijk van de financieringsmechanismes van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW).
De uitdagingen gelden eens te meer voor de wijken met erfgoedwaarde. De gemakkelijkheidsoplossing van sloop en nieuwbouw gaat hier niet zomaar op. Om de verduurzamingsopgave van dergelijke wijken te onderzoeken organiseerde AR-TUR een Kempenlab Wijkrenovatie, met een bijzondere focus op de erfgoedwaarde en de ruimtelijke kwaliteit van de wijken. Vanuit de expertise rond Kempense projecten uit de golden sixties selecteerden we twee wijken met een hoge erfgoedwaarde op basis waarvan we in het Kempenlab kennis opbouwden: Egelsvennen in Mol en de Parkwijk in Turnhout.
Het werd een cultureel traject met wijkverkenningen, workshops, een lezingavond en een studiedag. Daarnaast haalden we bewonersverhalen op, registreerden we fotografisch de wijzigingen aan gebouwen en de groene ruimte en deden we nieuwe inzichten op via ontwerpend onderzoek. Het traject resulteerde in een werkmodel met aanbevelingen, dat aanknopingspunten biedt voor een toekomstgerichte aanpak: de Wijkmotor.
Wijkmotor
De Wijkmotor is een werkmodel waarmee wijkkapitaal in de vorm van mensen, tools en middelen kan worden omgezet in meerwaarde voor de wijk. Die wijkwinst kan zich manifesteren op economisch en sociaal vlak, maar genereert ook een grotere omgevingskwaliteit en een groter comfort van de woningen. Het doel is een integrale en duurzame aanpak in de tijd stimuleren en zo zorgen voor een iteratief proces. Dat proces verloopt in verschillende fases en is noodzakelijk een cocreatief traject.
Partners
AR-TUR werkt in dit Kempenlab met onder meer de sociale huisvestingsmaatschappijen de Ark en de Molse Bouwmaatschappij en de Provincie Antwerpen.
Kempenlab
Kempenlab is een initiatief van AR-TUR, centrum voor architectuur stedelijkheid en landschap in de Kempen. Via lokale uitdagingen op specifieke locaties gaat Kempenlab op zoek naar een duurzame toekomstvisie voor de regio. Kempenlab denkt out-of-the-box met bewoners en ervaringsdeskundigen, met ontwerpers en experten, met lokale en bovenlokale beleidsmakers en ieder die van ver of nabij betrokken is bij de uitdaging in kwestie.
AR-TUR durft nog geloven in de maakbaarheid van de omgeving, waarvan in de Kempen zoveel inspirerende voorbeelden te vinden zijn. Ontwerpend denken betekent je niet overleveren aan het zogenaamd beslist beleid, maar juist oren en ogen openen voor anderen. Het betekent scenario’s bedenken die een uitweg bieden uit bestaande impasses en de lat voldoende hoog leggen. Zo niet blijft alles bij het oude.
Dankwoord
Dit Kempenlab was niet mogelijk zonder de vele mensen die deelnamen aan de activiteiten en bereid waren hun kennis, ervaring en enthousiasme te delen.
Je kunt het cahier gratis downloaden als pdf (18MB):
CAHIER #9 Wijkmotor.
Een gedrukt exemplaar van het cahier kost 5 euro (excl. verzendkosten). Bestel je exemplaar via dit formulier. (We verzenden bestellingen uiterlijk half januari.)
Colofon
CAHIER #9 Wijkmotor. Drijvende kracht voor verduurzaming van (sociale) woonwijken.
ISBN 9789082841329
120 pagina’s
Redactie: Evelien Pieters & Edith Wouters (AR-TUR)
Met bijdragen van: Miek De Kepper (voorzitter AR-TUR), Kathleen Helsen (gedeputeerde provincie Antwerpen), Marius Grootveld (Veldwerk Architecten), Evelien Pieters (AR-TUR), Dirk Somers (Bovenbouw architectuur), Karina Van Herck (Agentschap Onroerend Erfgoed), Kristien Vastenavondt, Edith Wouters (AR-TUR)
Fotografie: Bart Van der Moeren (wijkverkenning en workshop), Pieter de Ruijter (lezingavond), Evenbeeld (studiedag), Sofie Nagels (beeldessay), Toon De Clerck (beeldessay), Rudi Rombouts (tussenbladen), Veldwerk Architecten en Bovenbouw architectuur (‘praatplaten’ op de cover, omslag en tussenbladen)
Grafisch ontwerp: tiesgoos.be
Uitgever: AR-TUR vzw, Warandestraat 42 2300 Turnhout
Editie: Cahier #9, december 2019
