Gezocht: vrouwelijke ontwerpers uit de Kempen

Anita Evenepoel (°1945) is juweelontwerpster, materiaalspecialiste en experimenteel modeontwerpster. Autodidact op het gebied van textiel-, juwelen- en modevormgeving, met een postgraduaat scenografie in 1996 aan de Koninklijke Academie voor Schone kunsten in Antwerpen. Ze is een autoriteit op het gebied van textielontwerp en al jarenlang gepassioneerd door nieuwe materialen en de daardoor veranderende nieuwe mogelijkheden. Evenepoels talent bleef niet onopgemerkt. Haar werk was te zien op tentoonstellingen in binnen- en buitenland (Nederland, USA, Japan, Zweden, Noorwegen,…), in tijdschriften en boeken. Ze ontwierp kleren voor onder meer de Amerikaanse zangeres Paula Abdul, de New Yorkse Iso Dance Company, het Nederlandse ballet- en dansgezelschap Scapino en Brides of Lucifer, de heavy-metalgroep van Scala.

Evenepoel geeft nog jaarlijks masterclasses op het KASK. Daarnaast werkt ze nog aan eigen creaties. Om 2007 ontving zij de Henry van de Velde prijs voor loopbaan van Design Vlaanderen en in 2021 de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Vormgeving 2011-2012.

(Bron: www.anitaevenepoel.be, juryrapport cultuurprijs Vlaanderen)

Rafaëla Van den Brande (° Lier, 1894) was kunstenares die etsen, schilderijen en beeldhouwwerk vervaardigde, vaak met een melancholisch stemmingsbeeld. Representatief zijn acht etsen van haar woonplaats, het Lierse Begijnhof, begeleid door teksten van de bevriende Lierse dichters Ernest De Weert, Karel De Winter, Ernest Van der Hallen en Felix Timmermans. Later week ze uit naar Antwerpen.

Ze was vooral bedreven in de moeilijke techniek van het frescoschilderen. In 1932 schilderde ze op uitnodiging van Floris Prims het fresco met de gekruisigde Christus in de kerkruïne van Onze-Lieve-Vrouw Ten Troon (Grobbendonk), één van haar meest gekende realisaties. Op dat moment was de toepassing van deze techniek voor religieuze taferelen en door een vrouwelijke kunstenaar uitzonderlijk.

(Bron: Archief Lier – www.kempenserfgoed.be)

Carla Molenberghs (° Geel, 1961) is oprichter en directeur van Huis Perrekes in Oosterlo. Ze houdt zich al dertig jaar intensief bezig met zorg, begeleiding en huisvesting voor mensen met dementie en ontwikkelde met Huis Perrekes een vernieuwend kleinschalig woonzorgconcept voor deze kwetsbare groep. Huis Perrekes creëert een holding environment en richt zich op het behoud van de autonomie en de waardigheid van de bewoners en gasten. Architectuur en vormgeving spelen hierbij een belangrijke rol. Een voormalige dokterswoning midden in het dorpscentrum van Oosterlo werd door NU architectuuratelier – in nauwe samenwerking met Molenberghs als opdrachtgever – verbouwd en uitgebreid tot woonhuis voor mensen met dementie. De zorgvisie vroeg nadrukkelijk om het toelaten van de buitenwereld. Die visie is vertaald in een intiem architectuurproject met een toegankelijke parktuin en een publiek tuinpaviljoen. Het gebouw neemt zo ook een strategische plek in het dorpsleven in. Maar de visie wordt ook vertaald tot het niveau van het meubel: in samenwerking met NU Architectuuratelier ontwikkelde Molenberghs een wiegbed waarin bewoners zachtjes in slaap kunnen schommelen.

(Bron: VAi , de Standaard)

Lutgart De Meyer (° Geel, 1924) is een Belgische keramist. Als een van de oprichters van de Antwerpse avant-gardebeweging G58 legde ze zich toe op keramiek en werd al snel erkend als een van de sleutelfiguren die de artistieke autonomie van dit medium vastlegden. Naast de sculpturen en designobjecten die ze in haar eerste periode maakte, werkt ze op hoge leeftijd vooral met textiel en voorwerpen die ze tijdens haar wandelingen door de stad aantreft.

(Bron: antwerpen.be / posture-editions.be / ATV )

Käthe (Catharina) Bonefske (°1884) stond aan de wieg van de natuurbescherming en de oprichting van de Vereniging tot Behoud van Natuur- en Stedenschoon in 1910 (later Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon, KVNS). Begin 20^ste eeuw heerst in kunstenaarskringen bezorgdheid over de bedreiging van natuur- en landschapsschoon. Landschapsschilders zagen met lede ogen aan hoe hun geliefkoosde landschappen degradeerden. Käthe was pianiste en gehuwd met schilder Oscar Delaunois.

Een citaat van Bonefske: “Met hem, die nu mij echtgenoot is, besprak ik de toestand. Mochten wij lijdzaam toezien? … Ons verzetten, maar hoe? Een vereeniging, een beweging op touw zetten… De gedachte was uitgesproken, nu uitvoeren. En we begonnen onze pelgrimstocht. O, die zalige tijd van voorbereiding! Met wat jeugdige lever, met wat een begeestering werd er gewerkt!”

In de beginjaren focust hun protest op het romantische landschapsbeeld. Gaandeweg legde de vereniging ook de nadruk op het wetenschappelijke belang van de natuurgebieden. In de statuten van de vereniging lezen we dat zij onder de term landschapszorg onder meer het streven naar een efficiënte wetgeving betreffende natuurbehoud en monumentenzorg, de oprichting van natuurparken, een beschermend molenbeleid en een inventarisatie van de Vlaamse monumenten en landschappen verstaan. De vereniging werkt ook al vrij vroeg aan draagvlakverbreding, voorlichting van het publiek o.a. door de uitgave van een tijdschrift. De vereniging was ook actief in de Kempen (Liereman, Grotenhoutbos, Keesesmolen)

De KVNS is al ruim honderd jaar bezig met het landschap in al zijn facetten, en nog steeds actief als aanjager van debatten en beleid rond landschapskwaliteit en –zorg.

(Bron: www.kvns.be, C. Delaunois-Bonefske: Mijne herinneringen rond het ontstaan van Natuur- en Stedenschoon. De Nieuwe Vrouw 1(4) december 1935, Van Wulpen, A. (2018). De Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon (1910-1934), Belgische kunstschilders in de strijd om het landschap)